Είναι πια ευρέως αποδεκτό, πως οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι έθεσαν τις βάσεις για τη δημιουργία της σύγχρονης δυτικής σκέψης. Μέσα από τη διδασκαλία τους, οι αρχαίοι Έλληνες ασχολήθηκαν με βασικά ζητήματα της ανθρώπινης φύσης, όπως η ηθική, η πολιτική, ακόμη και η ίδια η ανθρώπινη ύπαρξη.
Κάποιοι από τους πιο γνωστούς αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, που άφησαν βαθύ το σημάδι τους σε ολόκληρη την Ιστορία της ανθρωπότητας, είναι οι:
- Σωκράτης
- Πλάτωνας
- Αριστοτέλης
Η διδασκαλία των παραπάνω συνεχίζει μέχρι σήμερα να διαμορφώνει τον κόσμο της φιλοσοφίας, της επιστήμης αλλά και της ανθρώπινης διανόησης.
Σωκράτης: Ο πατέρας της Δυτικής φιλοσοφίας
Ο Σωκράτης έζησε στην περίοδο 469 – 399 π.Χ. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην αμφισβήτηση και την κριτική σκέψη. Η Σωκρατική μέθοδος ήταν ο τρόπος με τον οποίο εξήγαγε συμπεράσματα και αφορά μια μορφή διαλόγου, ερωτήσεων και απαντήσεων, με στόχο την αποκάλυψη της αλήθειας με χρήση τη λογική.
Κύριο μέλημά του ήταν η εξέταση αρετών, όπως η δικαιοσύνη, το θάρρος και η σοφία. Ενθάρρυνε, δε, τους πολίτες να επιδιώκουν την αυτογνωσία και την ηθική διαβίωση.
Παρότι δεν άφησε έγγραφο έργο, οι μαθητές του διατήρησαν τις διδασκαλίες του. Η προσήλωσή του στην αλήθεια και η προθυμία του να πεθάνει για τις αξίες του άφησαν ένα βαρύ κληροδότημα ακεραιότητας.
Πλάτωνας: Ο φιλόσοφος των ιδανικών
Γεννήθηκε το 427 π.Χ. και πέθανε το 347 π.Χ. Υπήρξε μαθητής του Σωκράτη και, μάλιστα, από τους πιο δραστήριους. Πήγε ένα βήμα παραπέρα τις ιδέες του δασκάλου του, εγκαθιδρύοντας το δικό του φιλοσοφικό σύστημα. Τα πιο γνωστά του έργα ήταν:
- Η Πολιτεία
- Το Συμπόσιο
- Φαίδων
Σε αυτά, διερεύνησε θέματα, όπως η δικαιοσύνη, η ομορφιά, η φύση της πραγματικότητας. Εισήγατε τη Θεωρία των Ιδεών, με βάση την οποία όλες οι ηθικές αξίες αλλά και οι μαθηματικές έννοιες και οντότητες αποτελούν Ιδέες και βρίσκονται σε ένα αμετάβλητο επίπεδο ιδεατών μορφών. Ο φυσικός κόσμος είναι μόνο μια σκιά αυτού του ανώτερου κόσμου.
Ο Πλάτωνας ίδρυσε την Ακαδημία των Αθηνών, ένα από τα πρώτα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης στον Δυτικό κόσμο. Στην Πολιτεία, ο Πλάτωνας αναφέρθηκε στον «Φιλόσοφο Βασιλιά», έναν κυβερνήτη που κατέχει αγάπη για τη Σοφία, νοημοσύνη, αξιοπιστία και προθυμία να ζήσει μια απλή ζωή, επηρεάζοντας την πολιτική θεωρία και προκαλώντας συζητήσεις σχετικά με τη διακυβέρνηση και την ηθική για αιώνες.
Αριστοτέλης: Μεγάλος στοχαστής
Με τη σειρά του, ο Αριστοτέλης (384 – 322π.Χ.) υπήρξε μαθητής του Πλάτωνα. Έφερε μια πιο εμπειρική και συστηματική προσέγγιση στη Φιλοσοφία. Σε αντίθεση με τον δάσκαλό του, έδωσε έμφαση στην παρατήρηση και την εμπειρία, κάτι που έθεσε τις βάσεις για την επιστημονική έρευνα. Εργάστηκε σε μια σειρά από διαφορετικούς τομείς, όπως η λογική, η ηθική, η πολιτική, αλλά και η βιολογία και η μεταφυσική, ως ο «σκοπός» των φυσικών διεργασιών, το τελικό αίτιο, που πρέπει να διερευνήσουμε σε κάθε διεργασία της φύσης.
Εισήγαγε, μέσα από το έργο του, την έννοια της «χρυσής τομής», δηλαδή της ισορροπημένης προσέγγισης στη ζωή και την αρετή.
Η επιρροή τους μέχρι σήμερα
Η φιλοσοφική αναζήτηση της ανθρώπινης φύσης, της ηθικής και της τύχης εξακολουθεί να έχει εφαρμογή και στη σύγχρονη ψυχαγωγία, όπως στα online casino, όπου οι παίκτες συνδυάζουν στρατηγική και πιθανότητες αναζητώντας τη νίκη.
Η σκέψη των μεγάλων δασκάλων της αρχαίας Ελλάδας έχει αφήσει άσβηστο το σημάδι της στη Δυτική φιλοσοφία. Με βάση τις διδασκαλίες τους, έχουν διαμορφωθεί γνωστικοί κλάδοι, όπως η ηθική, η πολιτική, η επιστήμη κλπ. Η έμφαση, που έδωσαν στη λογική, τη λογική έρευνα και την αναζήτηση της αλήθειας εμπνέει μέχρι σήμερα ακαδημαϊκούς, ηγέτες και στοχαστές, υπογραμμίζοντας την ασίγαστη επικαιρότητά τους.
